-
1 өлеш
сущ.1) частьхалыкның бер өлеше — часть наро́да
пьесаның соңгы өлеше — после́дняя часть пье́сы
2) до́ля, по́рция, частьминем өлешкә тигән ризык — моя́ по́рция еды́
синең өлешең — твоя́ до́ля
ун өлеш суга бер өлеш буяу — к десяти́ частя́м воды́ одну́ часть кра́ски
3) у́часть, судьба́, до́лябезнең буын өлешенә туры килгән көрәш — борьба́, прише́дшая на до́лю на́шего поколе́ния
өлешеңә тигән көмешең — (погов.) такова́ твоя́ судьба́ (букв.: серебро́, вы́павшее на твою́ до́лю)
4) пай, до́ля труда́өлеше барның өмете бар — у кого́ есть до́ля (в о́бщей копе́йке), у того́ есть наде́жда; кто уча́ствовал в о́бщем труде́, у того́ есть и наде́жда
5) вкладгалимнең фәнгә керткән өлеше — вклад учёного в нау́ку
6) мат. до́ля (полу́ченная в результа́те деле́ния)•- өлеш алу- өлеш саны
- өлеш чыгару
- өлеш чыгу
- өлеш тию -
2 төп
1. сущ.1)а) в разн. знач. днокүл төбе — дно о́зера
чокыр төбендә — на дне я́мы
б) дно, до́нце, до́нышко (сосудов, вместилищ)в) перен. оста́ток на дне сосу́датабак төбе — оста́тки на дне блю́да
2) низ, подо́шватау төбе — низ, подо́шва горы́
3)а) основа́ние; осно́ваколонна төбе — основа́ние коло́нны
б) о предметах, служащих основанием чего-л.тәрәзә төбе — подоко́нник, основа́ние окна́
в) ме́сто у основа́ния; ме́сто вокру́г, о́коло чего́г) след основа́ния; оста́ток (чего-л.) на ме́сте хране́ниякибән төбе — то, что оста́лось от сто́га; одо́нье
4) ко́мель ( дерева)төптән кисү — ре́зать (пили́ть, спили́ть) с ко́мля
5) ко́рень, куст, ку́стик ( как счетное слово)бер төп карлыган — (один) куст сморо́дины
6) см. төпкәурмандагы төпләр - тәндәге төкләр — (погов.) пни в лесу́ - что волоси́нки на те́ле
7) ни́жняя часть (чего-л.)төбеннән күтәрү — поднима́ть, держа́ сни́зу
8) перен.а) результа́т (процесса, состояния)сабыр төбе - сары алтын — (посл.) результа́т терпе́ния - чи́стое зо́лото
б) соль, смыслбу сүзеңнең төбе юк — э́ти слова́ твои́ бессмы́сленны
9) перен.; прост. исто́к, исто́ки, ко́рень (рода, племени); пре́дкибезнең төп монда күптәннән яши — на́ши пре́дки в э́тих места́х живу́т и́здавна
10) перен.а) суть; осно́вамәсьәләнең төбе — суть вопро́са
б) усто́ипатшалыкның төбен җимерү — сокруша́ть усто́и ца́рства
11) перен. причи́наачлыкның төбе социаль факторларда — причи́на го́лода в социа́льных фа́кторах
12) перен. глубина́, не́дра (души, памяти)күңел төбендә — в глубине́ (в не́драх) души́
13) в знач. нареч. төптә, төбендәа) в су́щности, по су́ти, в свое́й осно́веб) со́бственно говоря́төптә бу синең фикер — в су́щности э́то твоя́ мысль (принадлежи́т тебе́)
14) в знач. нареч. төптән, төбеннәна) коренны́м о́бразом, основа́тельнотөбеннән җимерү — основа́тельно разруша́ть/разру́шить
б) соверше́нно; в осно́ве, в ко́рнетөптән (төбеннән) ялгыш — соверше́нно (в ко́рне) неве́рно
15) в знач. послелога төбендәа) (под чем-л., у чего-л.)агач төбендә — под де́ревом
ишек төбендә — у двере́й
борын төбендә — под но́сом
б) о́коло, вблизи́, близ2. прил.Мәскәү төбендә — под Москво́й
1) ко́млевыйбүрәнәнең төп ягы — ко́млевый коне́ц бревна́
2) в разн. знач. основно́йтөп закон — основно́й зако́н
төп бурыч — основна́я зада́ча
3) коренно́й, гла́вныйтөп интереслар — коренны́е интере́сы
төп герой — гла́вный геро́й
4) коренно́й, ме́стныйтөп милләт — коренна́я на́ция
5) оригина́льный; пе́рвыйтөп нөсхә — пе́рвый экземпля́р
6) этногр. родно́й, со́бственный ( о родне)төп кода — родно́й оте́ц неве́сты и́ли жениха́
төп кодагый — родна́я мать неве́сты ( в устах родни жениха) и́ли жениха́ ( в устах родни невесты)
7) диал. соверше́нный, то́чно кактөп әтисе — соверше́нный оте́ц, то́чно как оте́ц; весь в отца́
•- төбенә хәтле
- төбенә чаклы
- төп башы
- төп көтү
- төп өер
- төп күч
- төп кушу
- төп йорт
- төп өй
- төп өйгеч
- төп өю
- төп умарта
- төп юнәлеш
- төпкә җигү
- төптән кисү••төп асылда — в действи́тельности; в су́щности
төп кебек — корена́стый и здоро́вый; мо́щный
- төп төбенә тәмәке салутөптән юан (базык) — корена́стый
- төбенә төшү
- төп башына утырту
- төпкә утырту
- төп төбендә
- төпкә җибәрү
- төпкә җигелү
- төпкә җигелеп тарту
См. также в других словарях:
арка — I. 1. Гәүдәнең муеннан алып оча сөягенә кадәрге арткы (сырт) ягы. Киемнең арканы каплый торган өлеше, арты, арттактасы 2. Кулның учка кире ягы, арты. Бияләй һәм перчатканың кул аркасын каплый торган өлеше 4. Урындык, диван кебек нәрсәләрнең арка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Семейство ложноногие змеи — К этому семейству принадлежат гигантские, или исполинские змеи. Они отличаются следующими признаками: голова треугольной или продолговато яйцевидной формы более или менее явственно отделена от туловища, сверху вниз сплющена, спереди по… … Жизнь животных
Семейство мечерылые, или меч-рыбы — Так как образ жизни всех меченосов, по видимому, одинаков, то мы опишем его, говоря о самом обычном виде. Меч рыба (Xiphias gladius). Эта рыба покрыта не чешуйками, а шероховатой кожей. Окраска спинной поверхности яркого пурпурово … Жизнь животных
хак — I. с. 1. Чынбарлыкка туры килә торган, чын, дөрес. и. Дөреслек, дөрес, гадел эш; кирәкле эш хак сөйгәнне халык сөймәс 2. Чын, нәкъ үзе 3. Изге, гадел, туры хак юлга өндәү. II. ХАК – Хокук, вәкаләт хакым бар. Өлеш, нин. б. уртак әйбердән файдалана … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
эш — 1. Шөгыль, гамәл, хезмәт. Гадәт, вазифа, бурыч, хак йорт эшләре. Эшкәртелә торган, хәзерләнү процессында булган нәрсә 2. Нәр. б. җитештерү, ясау, эшкәртүгә һ. б. юнәлтелгән эшчәнлек. Гомумән берәр өлкәдәге эшчәнлек. Фикерләргә, сүзләргә капма… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
